काठमाडौँ । संयुक्त राष्ट्र बाल एजेन्सीका कार्यकारी निर्देशक क्याथरिन रसेलले अत्याधिक गर्मी बढ्दै गएकाले बालबालिकाको स्वास्थ्य, जीवनशैली र दैनिकीमा बाधा पुर्याइरहेको बताएकी छन् ।
युनिसेफको प्रतिवेदनले १९६० र २०२० देखि २०२४ सम्मको ३५ डिग्री सेल्सियस (९५ डिग्री फरेनहाइट) भन्दा माथिको तापक्रमका दिनहरू चरम तातो दिनहरूको संख्यालाई तुलना गरेको छ । प्रतिवेदनले चरम गर्मी दिनहरूको संख्यामा वृद्धिको गति र मापनको बारेमा गम्भीर चिन्ता व्यक्त गरेको छ, जसले विश्वभरका करिब ५० करोड बालबालिकालाई असर गरिरहेको छ । तीमध्ये धेरै बालबालिकासँग यो गर्मीसँग लड्न पर्याप्त सेवाहरू छैनन् ।
युनिसेफको प्रतिवेदनले देश-स्तरको तथ्याङ्कको जाँच गर्दा छ, दशकअघिको तुलनामा अहिले १६ देशका बालबालिकाले एक महिनाभन्दा बढी चर्को तातो दिन अनुभव गर्ने गरेको पाइएको छ । उदाहरणका लागि, दक्षिण सुडानका बालबालिकाहरूले यस दशकमा औसत १६५ अत्यधिक तातो दिनहरूको सामना गरेका छन् । १९६० मा त्यस्ता दिनहरूको संख्या ११० थियो । पाराग्वेमा अत्यन्त तातो दिनको संख्या सन् १९६० मा ३६ बाट बढेर ७१ पुगेको छ ।
विश्वव्यापी रूपमा, पश्चिम र मध्य अफ्रिकामा अत्यधिक गर्मीका दिनहरू रेकर्ड गरिएको छ, लगभग १२३ मिलियन बालबालिका अत्यधिक गर्मीबाट प्रभावित छन् । यो क्षेत्रका कुल बालबालिकाको ३९ प्रतिशत हो। अमेरिका र क्यारिबियनका करिब ४८ मिलियन बालबालिका ती क्षेत्रमा बसोबास गरिरहेका छन् जहाँ अत्यधिक तातो दिनको संख्या दोब्बर भएको छ । अत्यधिक गर्मीमा बस्दा शरीरमा ठूलो दबाब सिर्जना हुन्छ, जसले बालबालिकाको स्वास्थ्यमा धेरै खतरा निम्त्याउँछ।
अत्यधिक गर्मीले बालबालिकामा कुपोषण र गर्मी सम्बन्धी धेरै नसर्ने रोगहरू निम्त्याउँछ। बालबालिकामा चरम गर्मीमा हुने संक्रामक रोगहरू जस्तै मलेरिया र डेंगुको जोखिम बढेको छ । प्रमाणहरूले अत्यधिक गर्मीका कारण बालबालिकामा न्यूरो विकास, मानसिक स्वास्थ्य र समग्र जीवनको गुणस्तर पनि प्रभावित भइरहेको छ ।
युनिसेफका कार्यकारी निर्देशक क्याथरिन रसेल भन्छिन्, ‘बच्चाहरू साना वयस्कहरू होइनन्। तिनीहरूको शरीर चरम गर्मीमा धेरै संवेदनशील हुन्छ। बालबालिकाको शरीर धेरै चाँडो तातो हुन्छ, र तुलनात्मक रूपमा बिस्तारै चिसो हुन्छ ।
अत्यधिक गर्मी धेरै खतरनाक छ, विशेष गरी शिशुहरूको लागि, तिनीहरूको तीव्र हृदय गतिको कारण, यसरी बढ्दो तापक्रम बच्चाहरूको लागि अझ चिन्ताजनक छ ।